នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា យើងមានប្រភេទវល្លិខុសៗគ្នាជា ច្រើនដែលមានប្រយោជន៍។ តែវាមានភាពខុសប្លែកពីគ្នា វល្លិ៍ខ្លះអ្នកភូមិ យកមកធ្វើជាឱសថជា ឬ(ថ្នាំ) ព្យាបាលជំងឺ ផ្សេងៗ សម្រាប់ប្រជាជនដែល រស់នៅតាមតំបន់ដែលឆ្ងាយ ពី ទីប្រជុំជន។ ការព្យាបាល ជម្ងឺដោយ វិធីនេះវា អាចជួយសម្រួលដល់ ប្រជាជនបានមួយចំនួនតូចដែលមិនមានថវិកា គ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ទៅ សម្រាកព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យ ប៉ុនែ្ត បើយើងប្រៀបធៀប ទៅនិងសម័យដើមវិញនោះ វាមានប្រយោជន៍ ណាស់សម្រាប់ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរយើង ព្រោះនៅសម័យនោះ ដោយសារតែនៅក្នុងប្រទេសយើងនាពេល នោះខ្វះ មន្ទីរពេទ្យ មណ្ឌលសុខភាព សម្រាប់ព្យាបាលជម្ងឺ ណាមួយស្រុកខ្មែរ យើងមានភាពវក់វី ដោយសារមានការដណ្ដើមអំណាចគ្នា ធ្វើអោយស្រុកទេស មានសង្គ្រាមស៊ីវិលក្នុងស្រុកកើត ឡើង។ ហេតុដូចនេះហើយធ្វើអោយ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ យើងចេះតែរក មធ្យោបាយដោយខ្លួនឯងដើម្បីព្យាបាលរោគាដែល កើតមាន។ មាន វិធីព្យាបាលខ្លះបានបន្សល់ទុកពីមួយដំណ ទៅមួយដំណរហូតដល់បច្ចុប្បន្ន។ តែមានវល្លិខ្លះត្រូវ ប្រយោជន៍ ផ្សេងៗទៀត ដូចជាវល្លិរំទុង វល្លិនេះវាមានលក្ខណៈខុសគ្នាពី វល្លិដទៃទៀត ប៉ុន្តែវាមានភាពស្រដៀងគ្នាទៅនិង វល្លិទន្លីង។ ហើយវល្លិរំទុងនេះ អ្នកភូមិខ្លះបោច យកមកចងរបង ក្រងទ្រូ(រែងទ្រូ) ច្រៀមរទេះ វេញធ្វើជាខ្សែពួរសម្រាប់ចងគោ ក្របី ហើយ និងយកទៅប្រើប្រាស់ដោយវិធីផ្សេងៗទៀត។
សូមបញ្ជាក់ថាវល្លិនេះវាមានដុះ នៅតាមតំបន់មួយចំនួន តែតំបន់មួយចំនួន ខ្លះទៀតវាគ្មានដុះទេ។ កន្លែងដែលមានដុះនោះគឺ នៅតាមតំបនព្រៃភ្នំ ព្រៃស្រោងឬព្រៃដុង ដូចជាក្នុងស្រុកបន្ទាយអំពិល ខេត្តឧត្តរមានជ័យ តាមបណ្ដោយជួរភ្នំដងរែកព្រំដែនកម្ពុជា ថៃ នៅតំបន់ព្រៃជប់គគីរ បើតាមការសង្កេតរបស់អ្នកភូមិក្បែរៗនោះបានអោយដឹង។ អ្នកភូមិគូរកាលពីឆ្នាំ២០០៥ ទៅឆ្នាំ២០០៦ វល្លិនេះត្រូវបានអ្នកនៅតាមទន្លេ ស្ទឹងទៅ ទិញដោយសារតែ នៅតាមស្រុកអ្នកទាំងនោះមិនមាន ហេតុដូចនេះហើយអ្នកទាំងនោះ ចាំបាច់ត្រូវទៅកុម្ម៉ង់ទិញពីអ្នកភូមិនោះ អោយបោចលក់អោយ។ ដោយគេបាន បោចចងជាដុំ(បាច់) ដែលអ្នកភូមិបានអោយឈ្មោះថាចងជាក្រពើ ដែលក្នុងនោះគេ ទិញក្នុងប្រភេទតម្លៃមួយក្រពើចំនួនពី៥០០០ទៅ៦០០០រៀល។ ក្នុងមួយក្រពើ មាន១២បន្ទះ ហើយក្នុងមួយបន្ទះមាន២០ ដើមវល្លិ។ ពេលគេបោចបានគ្រប់ ចំនួន១២បន្ទះ គេយកមកតំរៀបគ្នាមួយដុំរួច គេចងរុំវាផ្អោបគ្នា ដោយដាក់ក្បាលវាអោយត្រឹមគ្នា។ ពេលយើងចងរុំវារួចហើយ យើងមើលទៅឃើញរាងដូចជាពស់ថ្លាន់ តែអ្នកភូមិនោះបាន អោយឈ្មោះថា មួយដុំនោះថាជាមួយក្រពើទៅវិញ។ តែបច្ចុប្បន្នវល្លិនេះកំពុងតែរងនូវការបាត់បង់ជាខ្លាំង ព្រោះដោយសារតែការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ ភ្លើងឆេះព្រៃ សព្វថ្ងៃគេសង្កេតឃើញមានតិចតួចបំផុត។ សូមបញ្ជាក់ប្រាប់អ្នកអានថាវល្លិនេះសម្រាប់អ្នកភូមិគូរ ឃុំគោគមន ស្រុកបន្ទាយអំពិល ខេត្តឧត្តរមានជ័យ បានអោយឈ្មោះថាជាវល្លិរំទុង តែសម្រាប់អ្នកភូមិឬខេត្ត ផ្សេងទៀតប្រហែលជាហៅឈ្មោះផ្សេងពីនេះ៕៚
ដោយនិស្សិត ឈ្មោះ អូត ឡាទីនន័រ សម្រាប់ខែ កុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១២