ដោយ ហោន ចន្រ្ទា
នៅក្នុងរថយន្តក្រុងមួយដែលពោរពេញទៅដោយអ្នកដំណើរ នៅក្នុងនោះនាងខ្ញុំបានអង្គុយផ្អែកខ្នងទៅនឹងកៅអី រង់ចាំរថយន្តចេញដំណើរ។ មិនយូរប៉ុន្មានរថយន្ដក្រុងមួយនេះក៏បានលូនចេញយ៉ាងសន្សឹមៗ ពីទីក្រុងភ្នំពេញតាមផ្លូវជាតិលេខ៥ ឆ្ពោះទៅកាន់ខេត្តឧត្តរមានជ័យ។ ពេលនោះដែរ អារម្មណ៍របស់ខ្ញុំដូចជារសាប់រសល់រកថាមិនត្រូវ។ ឱ ! ឧត្តរមានជ័យអើយ! ដឹងទេថាខ្ញុំនឹកអ្នកប៉ុណ្ណា? តើឥឡូវអ្នកបានប្រែរូបរាងទៅជាយ៉ាងណាហើយ? រឺក៏នៅតែដដែលទេ? បើសិនជាអាចហោះបានខ្ញុំនឹងហោះទៅឲ្យដល់អ្នកភ្លាមៗ ដោយមិនចាំបាច់ចំណាយពេល១២ម៉ោង លើរថយន្តនោះទេ ប៉ុន្តែអ្វីៗខុសស្រលះ ព្រោះនាងខ្ញុំមិនមែនជាអ្នកចេះមន្តអាគមឯណា ដូច្នេះហើយនាងខ្ញុំបានត្រឹមតែនឹកស្រមៃ ពីនេះម្តង ពីនោះម្តង អំពីភូមិកំណើតខ្ញុំ។ ហ៊ឺ........ហេតុអ្វីក៏រថយន្តនេះយឺតម្ល៉េះ? ៤ ទៅ ៥ម៉ោង កន្លងផុតទៅ រថយន្តទើបតែមកដល់ខេត្តបាត់ដំបង។ ពេលវេលាពិតជាយូរខ្លាំងណាស់សម្រាប់អ្នករង់ចាំ ដូចជាពេលនេះអីចឹង ពេល ១នាទី ទៅ ១នាទី ហាក់ដូចជាយូរខ្លាំងណាស់។ ប្រហែលជាម៉ោង ៤ល្ងាច ទើបរថយន្តឈានជើងចូលទៅដល់ទឹកដីដែលនាងខ្ញុំទន្ទឹងរង់ចាំតាំងពីឈានជើងចូលទៅក្នុងរថយន្តក្រុងមកម្ល៉េះ។ នៅតាមសងខាងផ្លូវមានដើមឈើគ្រប់ប្រភេទ ដែលស្លឹករបស់វាបក់រេចុះឡើង ហាក់កំពុងសំលឹងមើលមកអ្នកដំណើរយ៉ាងរីករាយបំផុត។ មិនយូរប៉ុន្មានរថយន្ដក៏ចូលមកកាន់តែជិតភូមិខ្ញុំហើយ ធ្វើឲ្យខ្ញុំអាចសំលឹងមើលភូមិកំណើតខ្ញុំពីចម្ងាយដោយក្ដីរំភើបបំផុត។ “គោកមន” ឈ្មោះនេះហើយដែលនាងខ្ញុំទន្ទឹងរង់ចាំចង់ជួប ចង់ឃើញ ចង់ដឹង ថាតើរយៈពេល១ឆ្នាំ ដែលរូបនាងខ្ញុំបានឃ្លាតឆ្ងាយពីអ្នក តើរូបអ្នកបានប្រែប្រួលអ្វីខ្លះទៅ?
ពេលចូលដល់ទឹកដីកំណើតភ្លាម អនុស្សាវរីយ៍ពីកុមារភាពទាំងឡាយបានផុសចេញពីក្នុងអារម្មណ៍របស់ខ្ញុំ។ ឱ! វ័យកុមារភាពអើយ....! ខ្ញុំពិតជានឹកអ្នកណាស់ នឹកកាលដើរទៅរើសខ្យងតាមវាលស្រែជាមួយមិត្កភក្ដិជាច្រើននាក់នៅក្នុងពេលភ្លៀងកំពុងធ្លាក់ខ្លាំង ពួកយើងរត់ប្រឡែងគ្នាពេញវាលស្រែ។ នឹកឃើញ កាលទៅដកដើមច្រវ៉ាទូក យកមកបបរបាយជ្រូក។ រវល់តែបណ្ដែតអារម្មណ៍ទៅឆ្ងាយស្រាប់តែឡានបានឈប់ង៉ក់នៅទីធ្លាមុខផ្ទះរបស់នាងខ្ញុំធ្វើឲ្យអារម្មណ៍ដែលស្រមៃពីពេលនៅកុមារភាពបានបាត់អស់រលីង។
គោកមន គឺជាឈ្មោះនៃភូមិមួយស្ថិតនៅក្នុងខេត្តឧត្តរមានជ័យ ដែលជាខេត្តមួយនៅជាប់ព្រំប្រទល់ប្រទេសថៃ។ ខេត្តនេះមានចម្ងាយ ៤៦៩ គីឡូម៉ែត្រ ពីទីក្រុងភ្នំពេញឆ្ពោះទៅទិសខាងជើង។ បើតាមខ្ញុំដឹងភូមិនេះ កាលពីមុនសម័យប៉ុលពត ប្រជាជនភាគច្រើនគឺចិញ្ចឹមដង្កូវនាង ដើម្បីយកសរសៃសូត្រមកត្បាញធ្វើជាក្រណាត់សំរាប់លក់ ឬ ប្រើប្រាស់ផ្ទាល់ខ្លួន ទើបនៅគ្រប់ផ្ទះមានដាំដើមមនដើម្បីយកស្លឹកធ្វើជាចំណីរបស់ដង្កូវនាង។ ដូចនេះហើយបានជាគេឲ្យឈ្មោះភូមិនេះថា “ ភូមិគោកមន” ។
គោកមន មិនមែនជាភូមិដែលស្ថិតនៅក្នុងទីរួមខេត្តនោះទេ គឺវាស្ថិតនៅឆ្ងាយពីទីរួមខេត្តប្រហែលជា ២៥គីឡូម៉ែត្រ ឆ្ពោះទៅកាន់ទិសខាងលិច តាមផ្លូវជាតិលេខ៥៩។ ភូមិនេះសំបូរទៅដោយប្រាង្គប្រាសាទចាស់ៗបាក់បែក ជាពិសេសនោះគឺប្រាសាទតាមន្ត និង ប្រាសាទតាក្របី ដែលស្ថិតនៅលើជួរភ្នំដងរ៉ែក។
បើគេសម្លឹងឆ្ពោះទៅកាន់ភូមិនេះពីចំងាយ គេនឹងមើលឃើញជួរភ្នំដងរ៉ែកដែលមានរាងពត់ពែនយ៉ាងវែងលាតសន្ធឹងនៅពីក្រោយភូមិដ៏សែនឆ្ងាយ ប្រៀបដូចទៅនឹងរូបចម្លាក់នាគរាជមួយយ៉ាងធំ។ ពេលដែលគេចូលទៅដល់ក្នុងភូមិ គេឃើញមានផ្ទះអ្នកភូមិជាច្រើនខ្នងឈរបង្អួតសម្រស់គ្នាយ៉ាងសង្ហានៅតាមដងផ្លូវ។
នៅខាងមុខ និង ខាងក្រោយភូមិនេះ សុទ្ធសឹងតែជាវាលស្រែទាំងអស់។ បើនៅរដូវវស្សាវិញគេមើលឃើញទេសភាពជុំវិញភូមិនេះមានពណ៌បៃតងស្រស់ ប្រៀបបានទៅនឹងផ្ទាំងគំនូរវាលស្រែមួយផ្ទាំងដែលត្រូវបានផាត់ពណ៌ដោយវិចិត្រករដ៏ចំណានម្នាក់ដូច្នោះឯង។ ចំណែកនៅរដូវចម្រូតវិញ ក៏ដូចគ្នាដែរគឺ វាលស្រែដែលមានពណ៌ខៀវ បានប្រែក្លាយទៅជាពណ៌មាសក្រហមឆ្អិនឆ្អៅទាំងអស់។ បើគេធ្វើដំណើរកាត់ភូមិនេះនៅរដូវច្រូតកាត់ គេនឹងមើលឃើញអ្នកភូមិស្រវាស្រទេញ ខិតខំប្រមូលផលរៀងៗខ្លួននៅក្រោមកំដៅថ្ងៃដ៏ក្ដៅ ហាក់ដូចជាគ្មានការធុញទ្រាន់នឹងការងារប្រមូលផលនេះសោះ។ ប្រជាជនភូមិខ្ញុំចេះជួយគ្នា និង ចេះសាមគ្គីគ្នាណាស់ នៅរដូវដកស្ទូង ឬ រដូវច្រូតកាត់ពួកគាត់តែងតែធ្វើស្រែប្រវាស់ដៃគ្នា។ ពេលល្ងាចប្រហែលជាម៉ោង៥ ពួកគាត់នាំគ្នាសម្រាកពីការងារហើយត្រលប់មកផ្ទះវិញ ពេលនេះហើយដែលគេលឺសម្លេងគោយន្ដកន្រ្តៃយ៉ាងរន្ថាន់ចូលមកក្នុងភូមិ ខុសស្រលះពីប៉ុន្មានឆ្នាំមុនដែលគេលឺតែសម្លេងរទេះគោង៉េតៗនៅក្នុងភូមិនេះ។ ក្រៅពីរបរកសិកម្មអ្នកភូមិខ្ញុំបាននាំគ្នាប្រកបរបរមួយទៀតគឺ ធ្វើចម្ការដំឡូងមី។
ទោះបីជាភូមិ គោកមន ជាភូមិមួយនៅក្បែរជួរភ្នំដងរ៉ែកក្ដី និង ជាភូមិដែលស្ថិតនៅក្នុងតំបន់ជនបទក្ដី ប៉ុន្តែខ្ញុំពិតជាស្រលាញ់ភូមិខ្ញុំណាស់ ។ ពេលដែលខ្ញុំចាកចេញឆ្ងាយគឺខ្ញុំ ពិតជានឹកអាល័យដល់ភូមិខ្ញុំជានិច្ច។ ខ្ញុំនឹក ឪពុកម្ដាយ លោកតា លោកយាយ និង បងប្អូនរបស់នាងខ្ញុំ ហើយខ្ញុំតែងតែនឹកឃើញនូវរាល់សកម្មភាពកាលខ្ញុំនៅពីក្មេងៗ ជាពិសេសនោះគឺនឹកឃើញកាលខ្ញុំទៅឃ្វាលគោ ជាមួយមិត្តភក្តិនៅតាមជើងភ្នំដងរ៉ែក ពេលនោះគឺជាពេលដែលសប្បាយបំផុតព្រោះថា ពួកយើងបាននាំគ្នាលេងដេញចាប់នៅលើចុងឈើទាបៗ ជាពិសេសគឺ ដើមកកោះ ពីព្រោះដើមនេះមានមែកស្វិតណាស់ មិនបាក់ងាយៗទេ ។ ពួកយើងបានលោតហក់តោងមែកចុះឡើងយ៉ាងស្វាហាប់ ប្រៀបដូចជាសត្វស្វាដែលកំពុងតែប្រដេញគ្នានៅលើចុងព្រឹក្សានានាដូច្នោះឯង។ ក្រៅពីទៅឃ្វាលគោ គឺនាងខ្ញុំចូលចិត្តទៅស្ទូចត្រី ឬបាចត្រី ។ ជាការពិតណាស់ក្មេងៗនៅស្រុកស្រែគឺតែងតែជួបប្រទះនូវការងារទាំងអស់នេះ ប៉ុន្តែនាងខ្ញុំមិនដែលគិតថា នាងខ្ញុំកើតមកគ្មានសំណាងនោះទេ ។ នៅថ្ងៃមួយនារដូវទឹកឡើងខ្លាំង បន្ទាប់ពីស្ទូចត្រីមិនបានសូម្បីតែមួយ ពួកយើងបាននាំគ្នាទៅលោតទឹកតាមទំនប់ ឬ ប្រលាយធំៗយ៉ាងសប្បាយរីករាយ ដោយគ្មានគិតថាម្ដាយ ឪពុក បារម្ភយ៉ាងណានោះទេ។ បន្ទាប់ពីលេងទឹកឆ្អែតហើយ ក៏នាំគ្នាដើរទៅផ្ទះវិញទាំងសម្លៀកបំពាក់សើម បើមើលទៅស្បែកវិញគឺឡើងខ្មៅដូចក្របី ព្រោះតែលេងលោតទឹកយូរពេក ណាមួយត្រូវនឹងកំដៅថ្ងៃផង ដូច្នោះហើយបានជាកូនក្មេងនៅភូមិខ្ញុំភាគច្រើនគឺមានសម្បុរខ្មៅដូចតែនាងខ្ញុំដែរ។
ជារៀងរាល់ឆ្នាំ គឺនៅថ្ងៃបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ ទើបនាងខ្ញុំមានឱកាសទៅលេងភូមិកំណើតដ៏សែនស្រស់ស្អាតមួយនេះ។ ពេលដែលឈានជើងចូលដល់ភូមិកំណើតភ្លាម នាងខ្ញុំមានអារម្មណ៍ ភ័យផង អរផង ពីព្រោះតែការនឹករលឹកទៅដល់ ឪពុក ម្ដាយ ខ្លាំងពេក។ រយៈពេលកន្លះខែដែលនាងខ្ញុំបានស្នាក់នៅស្រុកកំណើតគឺវាខ្លីណាស់ វាផ្ទុយគ្នាស្រលះអំពី រយៈពេលមួយថ្ងៃមុនទៅលេងស្រុកកំណើត គឺវាមានរយៈពេលយូរដូចរាប់ខែដូច្នោះឯង។
ភូមិខ្ញុំឥឡូវរីកចំរើនណាស់បើប្រៀបធៀបទៅនឹង ១០ឆ្នាំមុន។ គេឃើញថា ផ្ទះឈើទាំងឡាយបានប្រែកាឡាខ្លួនទៅជាផ្ទះថ្មដែលសង់នៅជាប់ៗគ្នានៅតាមដងផ្លូវ ចំណែកផ្លូវថ្នល់វិញក៏ដូចគ្នាដែរ គឺបានប្រែខ្លួនពីផ្លូវលំទៅជាផ្លូវក្រាលកៅស៊ូយ៉ាងរលោងស្រិល មិនចាញ់ទីក្រុងឡើយ ។ នាងខ្ញុំវពិតជារំភើបចិត្តយ៉ាងខ្លាំង នៅពេលបានឃើញជីវភាពរបស់អ្នកភូមិខ្ញុំមានការរីកចំរើនដូចនេះ៕៚